۵۷ جاسوس خارجی
برای رسیدن به دومین هدف، بیش از همه به نفوذ و جاسوسی دل بسته بودند. جاسوسان آمریکایی در دهه۶۰ خورشیدی یا از میان اعضای گروهک‌های مختلف انتخاب می‌شدند یا سلطنت‌طلبان و فراری‌هایی از ایران بودند که احتمالاً اطلاعات به دردبخور و یا ارتباطات مخفیانه‌ای با داخل ایران داشتند و یا عامل مستقیم «سیا» که در پوشش‌های مختلف و تخصصی و با هویت جعلی و غیرآمریکایی وارد ایران می‌شدند. مثل «جان پاتیس» که اواخر خرداد سال ۱۳۶۵ به جرم جاسوسی برای آمریکایی‌ها در ایران دستگیر شد. خبر رسمی دستگیری را البته یک ماه بعد، رئیس وقت مجلس ایران یعنی مرحوم هاشمی رفسنجانی اعلام کرد که: «یک آمریکایی با گذرنامه جعلی ایتالیایی به اتهام جاسوسی در بازداشت به سر می‌برد».
آمریکایی‌ها در این فاصله بعد از مدتی سکوت رسمی، بالاخره گفتند جان پاتیس برای یک شرکت مهندسی مخابرات که مقاطعه‌کار بین‌المللی بوده کار می‌کرده و ارتباطی با دولت آمریکا ندارد. روزنامه «واشنگتن پست» هم نوشت: «جان پاتیس هنگام دستگیری در مرکز مخابرات بین‌الملل ایران واقع در اسدآباد همدان کار می‌کرد». با سروصدایی که رسانه‌های آمریکایی به راه انداختند، شهریور سال۱۳۶۵ وزیر اطلاعات ایران در یک گفت‌وگوی خبری گفت: «طی‌ یک‌ سال‌ گذشته‌ ۵۰ تیم‌ ترور و ۵۷ جاسوس‌ خارجی‌ دستگیر شده‌اند و ۳۰ مورد بمب‌گذاری‌ کشف‌ و خنثی‌ شده ‌است‌. جان‌ پاتیس‌ با گذرنامه‌ ایتالیایی‌ وارد ایران‌ شده‌ بود و اطلاعات‌ درخواستی‌ سازمان‌ سیا را در اختیار آمریکا قرار می‌داد». جاسوس مخابراتی اگرچه اولین و آخرین جاسوس آمریکایی دستگیر شده نیست، اما آن زمان اولین جاسوس آمریکایی بود که در ایران محاکمه می‌شد.

بمباران‌های مشکوک
واقعاً هم یک مهندس و متخصص بود نه جاسوس مادرزاد. از دانشگاه کارولینای جنوبی دانش‌آموخته شده و بعد هم در شرکت‌های مختلف آمریکایی در بالتیمور کار کرده بود. از کیفیت استخدامش در شرکت‌های بین‌المللی یا نخستین همکاری‌اش با «سیا» اطلاعاتی در دست نیست، اما جالب است فعالیت‌های به ظاهر مهندسی مربوط به خارج از آمریکایش در ایران، کوبا، لبنان و چند کشور آمریکای جنوبی بوده است! او در دهه۶۰ خورشیدی با هویت ایتالیایی مدتی برای شرکت نفت ایران کار می‌کند و بعد هم در پوشش همکاری با شرکت بین‌المللی مهندسی «کاسموس» در جای حساسی مثل مرکز مخابرات ماهواره‌ای «اسدآباد» همدان مشغول کار می‌شود. عراقی‌ها چندبار این مرکز را بمباران می‌کنند و در بمباران آخر همه ارتباطات بین‌المللی کشور برای مدتی قطع می‌شود. برو بچه‌های اطلاعاتی شک می‌کنند که چطور و دست برقضا همه بمباران‌ها زمانی انجام شده که «جان پاتیس» به مرخصی رفته و یا برای انجام کاری از مرکز خارج شده است؟ همین ماجرا نقطه شروع لو رفتن و دستگیری مهندس به ظاهر ایتالیایی می‌شود.

برگشت به خانه
اردیبهشت سال۱۳۶۶ جاسوس آمریکایی محاکمه شد و در خلال محاکمه برای بار دوم (بار اول در یک مصاحبه تلویزیونی بود) اعتراف کرد اطلاعات مهمی درباره فعالیت‌های مرکز مخابرات ماهواره‌ای ایران و آمار مسائل مخابراتی، اطلاعاتی درباره میادین نفتی و مشکلاتی که ایران در آن‌ها دارد و دیگر قضایای مربوط به کارش را به «سیا» می‌داده است. آن بخش از اطلاعات درباره اماکن حساس هم توسط آمریکایی‌ها در اختیار رژیم عراق قرار می‌گرفته است. وزارت خارجه آمریکا هردوبار، این اعتراف‌ها را دروغ خواند! بنابراین دادگاه، مهندس جاسوس را به ۱۰ سال حبس تأدیبی محکوم کرد.

روزنامه «لس آنجلس تایمز» در شماره ۲۲ آوریل سال۱۹۸۷ (دوم اردیبهشت سال ۱۳۶۶) با اعلام خبر حکم ۱۰ ساله «پاتیس» نوشت: «آلن پاتیس» خواهر «جان» که از ابتدا کارهای او را پیگیری می‌کرد اعلام کرده است از دولت آمریکا به خاطر امتناع از اعتراض به دستگیری برادرش و اقدام نکردن برای آزادی او به شدت عصبانی است... او گفته است: دولتی‌ها از اول با ما نبودند و ما این را متوجه نشده بودیم». البته این روزنامه به این نکته اشاره نکرد که خواهر آقای جاسوس روزهای ابتدای دستگیری او، در گفت‌وگو با خبرنگاران ادعا می‌کرد برادرش برای دیدن یکی از همکارانش از مرکز مخابرات ماهواره‌ای خارج شده و به خوزستان رفته و در همین زمان هواپیماهای عراقی آنجا را بمباران کرده‌اند و همین مسئله سبب سوءتفاهم برای ایرانی‌ها شده است.
پنج سال بعد و در مهرماه۱۳۷۰ خبرگزاری «ایرنا» از آزادی «جان پاتیس» خبر داد. چند روز بعد «لس آنجلس تایمز» هم در شماره ۱۲ اکتبر سال۱۹۹۱ نوشت: « یک مهندس مخابرات که به اتهام جاسوسی به مدت پنج سال در ایران زندانی شده بود، دوشنبه شب پس از آزادی به خانه بازگشت... آزادی او بخشی از جو بهبود یافته در روابط ایران و آمریکاست... مقامات ایرانی به‌تازگی از امکان دستیابی به توافق با ایالات متحده در مورد موضوعات مختلف، پس از آزادی گروگان‌های غربی در لبنان و آزادی دارایی‌های مسدود شده ایران در ‌خارج از کشور صحبت کرده‌اند...».
چهار سال بعد، روز ۲۳دی ۱۳۷۴ خبرگزاری‌های داخلی نوشتند: 
«جان پاتیس» دیروز بر اثر سکته قلبی در بیمارستان ارلینگتون درگذشت.